STALİNGRAD MUHAREBESİ
İnsanlık tarihinin en kanlı savaşı olan 2.Dünya Savaşı’nın en kanlı muharebesidir Stalingrad Muharebesi.
1942 ve 1943 yıllarında meydana gelen Stalingrad çarpışmaları, 2. Dünya Savaşı’nın kaderini belirleyen çarpışmalar olmakla kalmadı, aynı zamanda 20. yy.’ın geri kalan kısmının politik ortamının da belirlenmesinde önemli rol oynadı. 1942 yazında Alman orduları, savaşta Amerika’nın müttefiki olan Sovyetler Birliği’ne yönelik yoğun bir işgal hareketine başladı. Ancak olağanüstü bir lojistik desteğe sahip olan Alman orduları, Volga Irmağı kıyısındaki endüstri merkezi Stalingrad’a ulaşabilmek için bin millik bir yolu kat etmek zorunda kalırken beklenmedik bir şey oldu ve tüm bir Rus ulusunun direnişiyle karşılaştı. Bu direnişe Rusya’nın dayanılmaz soğuğu da eklenince savaşın seyri değişti. Stalingrad’ı savunan asker ve sivil halk, bir kaç düşmanla birden savaşıyordu: Almanlar ve müttefikleri(İtalya,Hırvatistan,Macaristan,Romanya), soğuk ve Almanların yanında yer alan Anti-Komünistler...
Almanlar bu kenti ele geçireceklerinden ve Güney Rusya ile bağlantısını keseceklerinden çok emindiler. Böylelikle Kafkaslardaki petrol yataklarına açılan çok önemli bir noktayı da ele geçirmiş olacaklardı. Ayrıca Stalin’in ismini taşıyan bu kenti ele geçirmek, Hitler için çok önemli bir propaganda malzemesi olacaktı.
Bütün bunları gören Stalin, her ne pahasına olursa olsun kentin düşmemesini istedi. Eğitimleri zayıf ve çoğu da silahsız olan Sovyet askerleri savaş alanına sürüldü. Rus gizli güçlerine de emir verilerek savaş alanından kaçmaya ya da geri çekilmeye niyetlenen askerleri öldürme emri verildi. Bu arada Sovyet yetkilileri, sivil halkı kentte kalmaya, askerlere sonuna kadar destek vermeye ikna etti. Kenti savunmak için kalanlardan birisi de ünlü keskin nişancı Vassili Zaitsev’di. Stalingrad çarpışmalarındaki ölü sayısı korkunç boyutlara vardı. Hitler de Stalin de en son asker kalıncaya kadar savaşmalarını istiyordu. Almanya, Romanya, İtalya ve Macaristan’dan toplanan 750 bin asker Alman ordusu saflarında çarpışırken hayatını kaybetti. Bunlara Sovyetler birliği’ndeki komünist rejimi devirmek isteyen ve bu nedenle Almanların safında yer alan sayısız anti-komünist Rus Birliğini de eklemek gerek.
Sovyetler Birliği’nin kaybı ise daha büyük boyutlardaydı. Yaklaşık 1 milyon 300 bin Sovyet çarpışmalarda hayatını kaybetti. Çarpışmalarda ölen sivil halkın sayısı da çok yüksek boyuttaydı. Sovyetlerin sergilediği olağanüstü direniş, Hitler’in hesaplarını alt üst etti. Stalingrad kenti, Alman ordularının 2. Dünya Savaşı’nda doğuda ulaşabildiği en son nokta oldu. bu yenilgi Alman tarihinin en büyük askeri felaketi oldu. Almanya Silahlı Kuvvetleri’ne bağlı iki koca ordunun bu savaşta kaybedilmesi hem moralman hem lojistik olarak büyük bir kayıptı.
Sovyet halkının Almanları yenmesi, savaşta da büyük bir dönüm noktası oldu. Almanlar bu tarihten sonra yayılmalarını durdururken, Sovyetler Birliği ve diğer müttefik halklar, Almanların yenilebileceğini görüp, büyük bir moral kazandılar.
Şimdi önce muharebe istatistiklerine ve sonra da tarih tarih muharebenin seyrine bakalım;
TARAFLAR
ALMANYA SSCB
ROMANYA
İTALYA KRALLIĞI
MACARİSTAN
HIRVATİSTAN
KUMANDANLAR
ALMANYA:
Adolf Hitler Joseph Stalin
Friedrich Paulus Georgy Zhukov
Erich von Manstein Vasily Chuikov
Wolfram von Richthofen Aleksandr Vasilevsky
Wilhelm Braun Semyon Timoshenko
ROMANYA: Nikita Khrushchev
Petre Dumitrescu Konstantin Rokossovsky
Constantin Constantinescu Radion Malinovsky
İTALYA KRALLIĞI: Andrei Yeremenko
Italo Gariboldi Hazi Aslanov
MACARİSTAN:
Gusztáv Vitéz Jány
HIRVATİSTAN:
Viktor Pavičić
MUHAREBENİN BAŞINDA GÜÇLER
300.000 Asker 200.000 Kişi
3000 Top 2000 Top
500 Tank 400 Tank
600 Savaş Uçağı(Kısa Zamanda 1600’e çıkarıldı) 300 Savaş Uçağı
MUHAREBE SONLARINA DOĞRU GÜÇLER
1.000.000 Asker 1.200.000 Kişi
10.000 Top 13.450 Top
675 Tank 895 Tank
732 Savaş uçağı 1.115 Savaş Uçağı
KAYIPLAR
750.000 ölü ya da yaralı , 91.000 esir 1.130.000 ölü ya da yaralı
900 Savaş Uçağı 2.700 Savaş Uçağı
Sovyet kaybına yakın top ve tank kaybı 13.500 Top
4.300 Tank
Bu savaşın yapılış amacının birçok sebebi vardı. bunları sıralarsak Volga Su Yolun’u ele geçirmek, İran üzerinden gelen müttefik yardımını kesmek, şehrin isminden dolayı kazanılacak büyük moral, Kafkas petrollerini ele geçirmek.
İkinci Dünya Savaşı’nın üçüncü yılında (1942) nerdeyse bütün Avrupa Alman işgali altındaydı. Barbarossa Harekatı ile 1941 yazından 42 başına kadar almanlar, rus topraklarında, Moskova, Leningrad ve Azak Denizi boyunca bir hatta ilerledi. Fakat bozulan hava koşulları ve artan Sovyet direnişi karşısında Almanlar durmak zorunda kaldı.
5 Aralık 1941'den itibaren Sovyet karşı saldırısı başladı. Saldırının amacı almanları Moskova’dan uzaklaştırmaktı. Donan topraklarda siper açma durumu olmayan almanlar mart ayına kadar 20 km yaklaştığı moskovadan 250-300 km uzaklaştı. Fakat mart ayında almanlar cepheyi sabitleştirmeyi başarınca sovyet saldırıları işe yaramadı ve durdu.
1942 Mart-Mayıs ayları iki tarafta ordularını takviye edip yeni saldırılara hazır duruma geldiler. Bu aradada kar-çamur gibi kötü hava şartlarıda ortadan kalktı.
12 Mayıs 1942'de Ruslar Almanlar’ı Güney’de de geriye sürmek için tekrar saldırıya geçti. Amaç Harkov’u alıp almanları Dinyeper Nehri’nin arkasına atmaktı. Fakat Almanlar saldırıyı püskürttüğü gibi Sovyet ordusunu kıskaca aldı. 15 gün süren savaşta sovyetler 300 bin askerini kaybetti veya esir verdi. böylece almanların eline çok büyük bir avantaj geçmiş oldu.
28 Haziranda Almanlar da güneyden saldırıya geçti. Alman saldırısı Sovyetler’in aksine başarılı oldu. bunun en büyük nedeni saldırının Moskova’ya geleceği beklentisi ve Harkov Savaşı’ydı.
23 Temmuzda almanlar 1 sene önce alıp geri kaybettikleri Rostov’u ele geçirdiler. Artık
Kafkasya’ya ilerlemek kolaydı. Fakat hitler ordunun burda ikiye ayrılmasını bir tarafın stalingradı alıp volgadan hazar denizine ulaşmasını, diğer tarafın ise kafkasyayı ele geçirmesini emretti.
Ağustos ayında almanlar kafkasyadaki maykop petrol sahalarını ele geçirdiler. Diğer orduda hızla Stalingrad’a yaklaşmaktaydı. Ayın son haftası Almanlar Stalingrad ile bağlantı kurdu. Sovyetler Almanlar’ı püskürtmeye çalıştıysada başarılı olamadı ve şehre geri çekildi. bu sırada Luftwaffe binlerce uçakla şehri bombaladı. Amaç şehrin direncini kırmaktı.
Eylül ayında Almanlar şehrin etrafını tamamen sardı. Artık burdaki Sovyet ordusu Volga Nehri’yle Alman çemberi arasında sıkışmıştı. Diğer ordu ise Kuzey Kafkasya’daki şehir ve kasabaları tek tek ele geçiriyordu. bu sırada Hitler şehre saldırı emrini verdi. Böylece meşhur Stalingrad Savaşı başlamış oldu.
Ekim ayının başında Almanlar ancak şehrin yarısını ele geçirebildi. Sovyet direnişi muazzamdı ve sürekli takviye almaktaydı. Almanlar ise sovyetlerin aksine takviye sıkıntısı yaşamakta ve yıpranmaktaydı. Aovyet kayıpları had safhada olsa bile bu almanların moralini pek düzeltmedi. Hitler’in planlarına göre şehrin ekim ayına kadar alınması gerekti. O da bu duruma sinirleniyordu. ekim ayının son haftası Almanlar şehirdeki 2 önemli fabrikayı ele geçirdi. Bu biraz moralleri düzeltse de direnişin sertliği Almanlar’ı demoralize etmeye devam etti.
Kasım ayının başında Almanlar şehrin yüzde doksanını ele geçirdi. Sovyetlerin elinde kalan bir kaç köprü başı ve mahalleydi. Böyle giderse şehir Almanlar’a verilip Volga karşısından direnişe devam edilecekti. Bu sırada soğuk havadan Volga Nehri dondu. Artık kalan birliklerede destek verilmesi olanaksızlaştı. Hitler general Friedrich Paulus’a şehri ele geçirmesi için direktif verdi. Paulus elindeki gücünü toplayıp saldırıya geçti. Sovyetler’in şehirden atılması an meselesiydi ki, 19 Kasım günü Sibirya’da toplanmış olan Sovyet askeleri Stalingra’dın güneyine ve kuzeyine saldırdı. Almanlar şehrin içine yerleşmiş olduğundan arka hattı gevşek bırakmışlardı. Bu da Sovyetler’in işini kolaylaştırdı. ordusunun kuşatıldığını fark eden Paulus Hitler’den şehri terk etmek için emir istedi. Fakat Hitler ordunun olduğu yerde kalmasını emretti. 23 Kasım’da çember kapandı. Alman askeri artık kuşatma altındaydı. Bu olay Kafkasya’da savaşan Almanların da bütün dengesini bozdu. Zaten takviyesizlik yüzünden çakılı kalan Kafkas ordusu Gronzy'e ulaşamadan elindeki kasaba ve şehirleri kaybetmeye başladı.
Aralıkta Stalingrad’daki orduya hava yoluyla yardım edilmeye çalışıldı. Bu orduyu doyurmaya yeterli olmadığı için Almanlar elindeki atları kesip yemeye başladılar. Bu sırada kış geldiğinden işler iyice sapa sardı. Sovyetler’in Kafkas bağlantı noktasına saldırma tehlikesi karşısında kafkas ordusuda hızla geri çekilmeye başladı.Hitler don orduları diye bir ordu oluşturarak Stalingrad’ın kurtarılması emrini verdi. Bu ordu Stalingrad’a 50 km yaklaştı fakat durduruldu. Paulus da elindekilerle kuşatmayı yarmaya çalışmasının intihar olduğuna karar verince ordusunun kaderi de belli oldu.
Ocak ayında Sovyetler Kafkasya’nın büyük bölümünü yeniden ele geçirdi. Kuşatma altındaki Alman ordusu da açlık,çatışma ve soğuktan dolayı erimekteydi. Paulus beklemenin bütün ordunun yok olması olduğunu düşünerek Hitler’e ulaştı ve teslim olmak için izin istedi. Hitler ise ordunun son adama kadar savaşmasını teslim olmanın söz konusu olmadığını söyledi. 23 Ocak’ta Almanlar şehrin içinde çok küçük bir alana kıstırıldı. Havaalanları da Kaybedildiği için artık uçaklada yardım yapılması söz konusu değildi. Bu duruma daha fazla tahammül edemeyen Paulus 31 Ocak’ta Ruslar’a teslim oldu.
Şubat’ın başında kalan Alman ordusu da Ruslar’a teslim oldu. Teslim olan asker sayısı 91 bin civarıydı. Kalan askerler ise ölmüştü. Bu 91 bin kişiden de sadece 6 bin kişi savaştan sonra evine dönebilecekti. Bu savaş boyunca iki tarafın toplam kayıbı 1 milyonu aştı. sovyetler bu zaferle bütün kafkasyayı ve don havzasını ele geçirip ikinci kez Harkov’a ulaştı.
RexahensNoob